[powrót do VI konferencji], [otwarcie], [wprowadzenie], [program], [dzień drugi],
[publikacje], [wystawcy], [zdjęcia]

I DZIEŃ OBRAD - 15 listopada 2001 r.
"Jakość powietrza w budynkach edukacyjnych"

Pierwszy dzień obrad poświęcony został problematyce jakości powietrza w pomieszczeniach przeznaczonych do nauki dzieci i młodzieży. W ramach wstępu do analizy tego zagadnienia wskazano szereg pytań, na które brak jest ciągle jednoznacznej odpowiedzi, m.in.: 

• W jaki sposób formułuje się w Polsce oraz na świecie wymagania dotyczące jakości powietrza w budynkach edukacyjnych, kto jest ich autorem i kto jest odpowiedzialny za ich spełnienie? Kto powinien ponosić odpowiedzialność za niewłaściwą jakość powietrza w pomieszczeniach (projektant, wykonawca, użytkownik)?

• Czy poszczególne grupy społeczne (władze, projektanci, służby kontrolne, nauczyciele, rodzice, dzieci) zdają sobie sprawę z rzeczywistego stanu jakości powietrza w budynkach edukacyjnych oraz jego wpływu na zdrowie i dobre samopoczucie?, Kto powinien być zainteresowany kontrolą stanu zanieczyszczenia powietrza w pomieszczeniach do nauki? Czy i jak rodzice mogą wpływać na to, żeby w szkołach, do których uczęszczają ich dzieci, jakość powietrza była dobra?

• W jaki sposób powinna być egzekwowana odpowiedzialność za zapewnienie właściwej jakości powietrza w istniejących budynkach? Jak radzi sobie z tymi problemami system opieki zdrowotnej w szkołach oraz Inspekcja Sanitarna?

Jak modernizować budynki istniejące i jak projektować budynki nowe? W jaki sposób zapewnić lepszą koordynację działań różnych grup osób mających wpływ na jakość powietrza w budynkach edukacyjnych? W jaki sposób wymusić zgodność wymagań zarówno zdrowotnych jak i energetycznych i jakie powinny być mechanizmy kontroli w tym zakresie? 

W trakcie obrad przedstawiono szereg referatów (opublikowanych w zeszycie materiałów konferencyjnych), o bardzo zróżnicowanym podejściu do problemu, stanowiących łącznie niezmiernie wartościowy, interdyscyplinarny obraz sytuacji. Omówione zostały różne aspekty formułowania krajowych wymagań, na tle analizy kryteriów obowiązujących za granicą. Zaprezentowano ocenę stanu zdrowia dzieci i młodzieży szkolnej w świetle wyników inspekcji przeprowadzanych przez państwowe organy kontrolne w szkołach i budynkach o zbliżonym charakterze. Przedstawiono także rezultaty polskich badań dotyczących jakości powietrza oraz mikroklimatu pomieszczeń edukacyjnych. Badania szkół w Warszawie wykazały, że we wszystkich badanych obiektach, w których wymieniono lub uszczelniono okna, zastosowane systemy wentylacji naturalnej nie są w stanie zapewnić wymaganego strumienia powietrza zewnętrznego. Prowadzi to do pogorszenia jakości powietrza w okresie użytkowania klas przez uczniów. Jednocześnie nieefektywne systemy automatycznej regulacji nie są w stanie uchronić tych pomieszczeń przed przegrzaniem. Z drugiej strony badania przeprowadzone w Częstochowie wykazały, że w obiektach, w których obserwowano intensywną wentylację naturalną, nie jest ona postrzegana przez zarządców jako element konieczny do utrzymania wymaganego poziomu jakości powietrza, a raczej jako potencjalne pole do ograniczenia zużycia energii. Szczegółowe badania mikroklimatu przeprowadzane w przedszkolach w Częstochowie wykazały istotne różnice pomiędzy preferowanymi parametrami mikroklimatu przez dzieci i nauczycieli, co wynika przede wszystkim z innego poziomu aktywności metabolicznej. Uczestnicy konferencji mieli także okazję zapoznać się ze statystycznym obrazem jakości powietrza w budynkach edukacyjnych, sporządzonym na podstawie informacji gromadzonych w krajowej bazie danych o zagrożeniach chemicznych wewnątrz pomieszczeń. 

W zdecydowanej większości prelegenci i dyskutanci stwierdzali, że rzeczywiste warunki nauki są dalekie od wymagań stawianych przez lekarzy i fizjologów. W dyskusji poddawano analizie możliwości poprawy sytuacji przy istnieniu obiektywnych barier, wynikających z małej spójności aktów legislacyjnych opisujących wielorakie aspekty omawianej problematyki, niedostatecznej wiedzy projektantów, eksploatatorów, użytkowników, służb sanitarnych, nauczycieli, rodziców, oraz braku skuteczności mechanizmów kontrolnych. Wskazywano przy tym na fakt, że nawet w bardzo dobrze zaprojektowanej i eksploatowanej szkole, wyposażonej w prawidłowo działający układ wentylacji, brak świadomości ze strony użytkowników prowadzić może do powstawania istotnych zagrożeń zdrowotnych. Wymieniano tu stosowanie nie atestowanych wyrobów meblarskich, nadużywanie środków czystości czy zagrożenia mykotoksynami. 

Dla stale rosnącej grupy dzieci wykazujących odczyny alergiczne pojawiają się nowe, często trudne do przewidzenia zagrożenia. Omówienie skutków niedostatecznej informacji, w wyniku braku znakowania wielu produktów zawierających w swoim składzie orzeszki arachidowe, będące źródłem bardzo silnego alergenu, stanowiło dobrą ilustrację tego problemu.

Wśród zagadnień decydujących o złych warunkach zdrowotnych w pomieszczeniach przeznaczonych do nauki wymieniano przede wszystkim.:

• brak ustawowego zobowiązania do dokonywania kontroli stanu jakości powietrza wewnętrznego w toku użytkowania pomieszczeń,

• brak unormowania dopuszczalnego poziomu stężenia CO2, całkowitej ilości lotnych związków organicznych oraz innych charakterystycznych zanieczyszczeń, mogących służyć jako prosty wskaźnik jakości powietrza w szkołach,

• brak egzekwowania wymogu wykonywania obliczeń potwierdzających możliwość uzyskania wymaganej intensywności wymiany powietrza dla przyjętego układu wentylacji naturalnej.

Obrady doprowadziły także do konkluzji, że jakkolwiek system oświaty (zgodnie z Ustawą) zapewniać powinien utrzymywanie bezpiecznych i higienicznych warunków nauki, wychowania i opieki w szkołach, wymaganie to nie jest w dostatecznym stopniu przestrzegane. Jako znaczące powody lekceważenia problemu wskazywano:

• niedostateczny poziom upowszechnienia wiedzy w zakresie znajomości skutków zdrowotnych niewłaściwej jakości powietrza, 

• niedocenianie problemu zagrożeń zdrowotnych przez służby powołane do kontroli i nadzoru (dyrektorzy szkół, Państwowa Inspekcja Sanitarna, Państwowa Inspekcja Pracy, Nadzór Budowlany) wynikające z braku dostatecznych podstaw do egzekwowania odpowiedzialności, braku podstaw normatywnych, niedostatecznego wyposażenia w aparaturę pomiarową, niejasności kompetencyjnych, braku środków finansowych, itp.

• zdecydowany priorytet dążenia do oszczędności energii i minimalizacji kosztów eksploatacji, osiąganych drogą ograniczania wymiany powietrza (np. wymiana okien na szczelne).

Za konieczne uznano egzekwowanie ustawowych zadań przypisanych służbom Inspekcji Sanitarnej, w tym szczególnie obowiązków w zakresie zapobiegawczego nadzoru sanitarnego oraz nadzoru bieżącego. Uznano także, że niezbędne jest opracowanie wytycznych projektowania, odbioru i eksploatacji układów wentylacji w obiektach służących edukacji dzieci i młodzieży. Wynikające z dyskusji wnioski wskazują na istnienie bardzo szerokiego pola dla akcji upowszechniających problematykę jakości powietrza wśród użytkowników pomieszczeń: nauczycieli, samych dzieci oraz ich rodziców. 

Z żalem przy tym stwierdzano, że fakt uczestniczenia Polski w realizacji programu Aneksu 36 IEA - International Energy Agency, poszukującego takich dróg modernizacji budynków edukacyjnych, które pozwolą tworzyć dobre warunki środowiska wewnętrznego przy minimalizacji nakładów energetycznych, nie znajduje żadnego odniesienia do sytuacji w kraju. 

[powrót do VI konferencji], [otwarcie], [wprowadzenie], [program], [dzień drugi],
[publikacje], [wystawcy], [zdjęcia]

Strona główna
Copyright © 2001-2019 Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, PW. All rights reserved.
Ostatnie uaktualnienie: 11 grudnia, 2001.