[powrót do VI konferencji], [otwarcie], [wprowadzenie], [program], [dzień pierwszy],
[publikacja], [wystawcy], [zdjęcia]

II DZIEŃ OBRAD - 16 listopada 2001 r.
"Edukacja społeczeństwa dla dobrej jakości powietrza"

W drugim dniu obrad dyskusja dotyczyła problematyki edukacji w dziedzinie jakości powietrza w odniesieniu do różnych rodzajów budynków, nie tylko szkolnych. Inspiracją dla wielowątkowej dyskusji stanowiły sformułowane przez organizatorów pytania: 

• Jaki jest stan wiedzy na temat jakości powietrza w pomieszczeniach i w jakim stopniu może być ona upowszechniana? W jakim stopniu wiedza o zagrożeniach związanych z wpływem zanieczyszczeń powietrza na zdrowie i samopoczucie może wpływać na pro-zdrowotne zachowania użytkowników pomieszczeń?

• Jakie formy przekazywania informacji konsumenckiej (broszury, książki, serwisy internetowe, programy radiowe i telewizyjne) mogą się okazać najbardziej efektywne? Jak korzystać z doświadczeń zagranicznych w tym zakresie?

• Jak pomagać w edukacji grup szczególnie wrażliwych na obecność zanieczyszczeń powietrza (astmatycy, alergicy, osoby nadwrażliwe na bodźce środowiskowe, dzieci, osoby starsze itp.)? Kto powinien finansować ogólną edukację społeczeństwa oraz popularyzację wiedzy w tej dziedzinie?

• W jakim zakresie szkolnictwo wyższe jest przygotowane do interdyscyplinarnego kształcenia specjalistów zajmujących się problematyką jakości powietrza wewnętrznego? 

• Jakie metody kształcenia, w przypadku wiedzy o tak złożonym charakterze, dawać mogą najlepsze efekty? Czy kształcenie podyplomowe stanowi dobrą drogę dla poszerzania ogólnej i specjalistycznej wiedzy w tym zakresie?

• Dlaczego nie jest w Polsce popularne upowszechnianie wiedzy za pośrednictwem projektów demonstracyjnych, np. "budynki przyjazne ludziom i środowisku", "zdrowe domy", "domy ekologiczne", "budynki zielone", "budynki o niskim zapotrzebowaniu na energię", itp.? 

W dyskusji głos zabierali przedstawiciele środowiska lekarzy, epidemiologów oraz inżynierów. Środowisko techniczne reprezentowali przede wszystkim specjaliści związani ze wznoszeniem budynków i oraz wyposażaniem ich w instalacje wentylacji i klimatyzacji oraz osoby, których zadaniem jest poszukiwanie dróg racjonalizacji wykorzystania ciepła i energii w procesach eksploatacji. Zaniepokojenie niedostatecznym stanem wiedzy poszczególnych grup zawodowych wyrażali: nauczyciele akademiccy, pracownicy szeregu instytutów naukowo - badawczych (Państwowego Zakładu Higieny, Instytutu Matki i Dziecka, Centralnego Instytutu Ochrony Pracy, Instytutu Techniki Budowlanej, Centralnego Ośrodka Badawczo-Rozwojowego Techniki Instalacyjnej INSTAL), członkowie stowarzyszeń (Polskiego Towarzystwa Higienicznego, Stowarzyszenia Polska Wentylacja) oraz przedstawiciele prasy technicznej.

Wskazywano, że wiele grup społecznych wykazuje znikomą wiedzę o zagrożeniach związanych z obecnością zanieczyszczeń powietrza w pomieszczeniach. Znajduje to potwierdzenie w ciągłej konieczności zwalczania różnych stereotypów. Upowszechnianie tak wydawałoby się oczywistych stwierdzeń, że: 

• poziom zanieczyszczeń powietrza może osiągnąć poziom szkodliwy nawet gdy zanieczyszczenia nie są wyczuwalne przez człowieka,

• rozwój grzybów pleśniowych jest szkodliwy nie tylko dla budynku ale także dla ludzi (infekcje, alergie, mykotoksykozy),

• oszczędzanie energii kosztem pogorszenia jakości powietrza może prowadzić do utraty zdrowia i nieporównywalnie większych strat niż doraźnie uzyskiwane oszczędności,

stale niestety napotyka poważne trudności. Dyskutanci wskazywali również na istnienie istotnych barier utrudniających proces pogłębiania wiedzy konsumentów. 

W dyskusji zwracano także uwagę na fakt, że z brakiem wystarczającej wiedzy w odniesieniu do wentylacji naturalnej spotkać się można nie tylko u ludzi nie związanych profesjonalnie z budownictwem ale również u przedstawicieli architektów, audytorów energetycznych oraz służb kontrolnych. Świadczyć o tym mogą takie zjawiska jak: 

• powszechne stosowanie nie przemyślanych i nie popartych obliczeniami projektowymi układów wentylacji grawitacyjnej, 

• ograniczenie kontroli eksploatacyjnej działania wentylacji tylko do sprawdzania drożności kanałów, bez kontroli warunków dopływu powietrza oraz oceny intensywności jego wymiany,

• nie uzasadnione przekonanie, że zastosowanie rozszczelnionych okien czy nawiewnika umieszczonego w oknie lub w ścianie, zapewnia wystarczającą skuteczność wentylacji.

• brak jednoznacznego rozróżniania wymagań dla stanowisk pracy fizycznej i umysłowej, które z urzędu podlegają kontroli Inspekcji Pracy.

Podkreślano także często nadmierne zaufanie użytkowników do produktów wprowadzanych do obrotu handlowego, niezależnie od tego czy uzyskały one właściwe atesty higieniczne czy też nie. Zwracano uwagę, że intensywne kampanie reklamujące produkty mogą potęgować to zjawisko, niezależnie czy dotyczy to materiałów wykończeniowych, odświeżaczy powietrza maskujących nieprzyjemne zapachy, czy pachnących "świeżością" środków czystości. Wskazywano też, że w wielu krajach istnieją dobrze zorganizowane systemy oznaczania nie emitujących szkodliwych zanieczyszczeń produktów przez cieszące się niekwestionowanym autorytetem rządowe lub prywatne instytuty badawcze lub organizacje konsumenckie.

Siłę środków masowego przekazu doskonale zilustrowała niezwykle aktualna informacja o zagrożeniu przetrwalnikami wąglika. Wykazano na tym tle szerokie możliwości rozpowszechniania informacji ale i możliwą w takich przypadkach pogoń za sensacją i w konsekwencji sugerowanie ludziom działań nieracjonalnych.

Poszukując dróg poprawy stanu edukacji społeczeństwa wskazano na szerokie, ustawowo zapisane, zadania Inspekcji Sanitarnej jak również na celowość uwzględnienia w programie formułowanej obecnie Narodowej Strategii Edukacji Ekologicznej problematyki środowiska wewnętrznego.

Uznano, że dążenie do poprawy sytuacji wymaga ustalenia potrzeb w zakresie edukacji oraz określenia grup społecznych, od których wymagać należy szczególnej troski i wrażliwości w tej dziedzinie. Poza edukacją projektantów, inwestorów i wykonawców, służb państwowych zobowiązanych do kontroli, uznano za konieczne sukcesywne podnoszenie świadomości tych, od których działalności zależeć może jakość poziomu użytkowania pomieszczeń przeznaczonych na stały pobyt ludzi, szczególnie dzieci i młodzieży. W tym kontekście podkreślano rolę upowszechniania wiedzy w gronie władz oświatowych i szkolnych, pracodawców, zarządców budynków, nauczycieli, rodziców, i in.

W dyskusji niejednokrotnie stwierdzano, że polskie przepisy prawne oraz normy są niespójne, a brak rygorystycznych mechanizmów kontrolnych pozwala na wznoszenie obiektów nie spełniających wymagań. Niestety utrzymuje się nadal tendencja do minimalizowania kosztów inwestycyjnych, bez kompleksowej oceny efektywności inwestycji w dłuższym okresie czasu oraz bez wiarygodnej oceny jakości tworzonego wewnątrz środowiska. Podnoszenie wiedzy tak ustawodawców jak i projektantów uznano za niezwykle istotne oraz niezbędne. 

W polskich szkołach wyższych nie prowadzi się interdyscyplinarnego kształcenia specjalistów w szeroko pojmowanej dziedzinie jakości powietrza w pomieszczeniach. Jako cenną należy uznać inicjatywę Politechniki Śląskiej oraz Centralnego Instytutu Ochrony Pracy dotyczącą organizacji studiów podyplomowych, obejmujących swoim zakresem wiele aspektów związanych z jakością powietrza (higiena oraz bezpieczeństwo) w środowisku pracy. Od kilku już lat w Politechnice Warszawskiej, przedmiot "Realizacja wymaganej jakości powietrza w pomieszczeniach" obowiązuje wszystkich studentów kończących specjalizację Wentylacja i Klimatyzacja na Wydziale Inżynierii Środowiska. Przedstawiciele uczelni oraz instytutów badawczych wskazywali także na konieczność integracji środowiska i współpracę z ośrodkami zagranicznymi, w ramach wspólnych projektów badawczych finansowanych przez KBN oraz V i VI program ramowy Unii Europejskiej. Bardzo silnie akcentowano ważną rolę jaką mogłyby odgrywać w Polsce projekty demonstracyjne, promujące dobre rozwiązania w dziedzinie jakości powietrza, komfortu cieplnego i racjonalnego wykorzystania energii. 

Stwierdzono również, że działania specjalistów w dziedzinie podnoszenia świadomości pro zdrowotnej społeczeństwa mogą zakończyć się prawdziwym sukcesem jedynie wówczas gdy cieszyć się będą poparciem państwa. Przykładem może być Szwecja, gdzie ogromne środki zaangażowane zostały w trwający już od wielu lat proces upowszechniania tego problemu, przy czym inicjatorem akcji były organizacje rządowe, świadome konieczności podjęcia takich działań i świadome konieczności ponoszenia ich kosztów.

Podsumowując 10 letni dorobek konferencji organizatorzy stwierdzili, że w tym niedługim okresie problematyka jakości powietrza wewnętrznego została zaakceptowana powszechnie jako nowa, dynamicznie rozwijająca się dyscyplina naukowa. Mimo, że wiele problemów pozostaje nadal nierozwiązanych, to jednak poziom świadomości o randze tej tematyki wśród różnych grup zawodowych i przedstawicieli instytucji rządowych, sukcesywnie wzrasta. Zaznaczono przy tym, iż nawet jeżeli w kolejnych edycjach konferencji powracano do omawianych uprzednio tematów, zawsze dawał się zauważyć wzrost merytorycznego poziomu dyskusji. Kończąc obrady organizatorzy zadeklarowali chęć do kontynuacji cyklu spotkań pod hasłem "Problemy jakości powietrza wewnętrznego" i skierowali do wszystkich zgromadzonych zaproszenie na VII edycję konferencji na jesieni roku 2003, a do tego czasu do uważnego śledzenia informacji pojawiających się na oficjalnej stronie internetowej konferencji.

[powrót do VI konferencji], [otwarcie], [wprowadzenie], [program], [dzień pierwszy],
[publikacja], [wystawcy], [zdjęcia]

Strona główna
Copyright © 2001-2019 Wydział Instalacji Budowlanych, Hydrotechniki i Inżynierii Środowiska, PW. All rights reserved.
Ostatnie uaktualnienie: 11 grudnia, 2001.